به گزارش «جوان»، دونالد ترامپ سه روز زود‌تر از موعد مقرر با یک سخنرانی تند علیه ایران و بلافاصله امضای یک فرمان ریاست جمهوری، امریکا را از توافق هسته‌ای با ایران خارج کرد، توافقی که کمتر از سه سال از عمر آن گذشته است. ترامپ سخنرانی خود را با متهم کردن ایران به تروریسم و بی ثبات‌سازی منطقه شروع کرد و گفت که ایران پیشرو تروریسم است، موشک‌های خطرناک صادر می‌کند و کشمکش را به خاورمیانه وارد می‌کند. ترامپ علاوه بر همه اینها، ایران را به حمایت از القاعده و طالبان متهم کرد، ولی گفت که خطرناک‌ترین کارایران «فعالیت‌های هسته‌ای» است. او گفت: برجام آنقدر بد تهیه شده که حتی اگر ایران به آن پایبند هم بماند، می‌تواند در زمانی کوتاه در آستانه سلاح هسته‌ای قرار بگیرد. ترامپ برجام را باعث افزایش فعالیت‌های بی ثبات کننده ایران خواند و خروج از برجام را به اسناد ادعایی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم مستند کرد و گفت: «هفته گذشته اسرائیل اسناد اطلاعاتی منتشر کرد که سابقه ایران در زمینه دنبال کردن سلاح‌های هسته‌ای را نشان داد.» ترامپ گفت که طی ماه‌های گذشته با فرانسه، آلمان، انگلیس و دوستانمان در خاورمیانه گفتگو کرده، ولی این گفتگو‌ها برای او روشن کرده که «برجام پوسیده» نمی‌تواند جلوی ایران را بگیرد. رئیس جمهور امریکا گفت: «من اعلام می‌کنم از توافق هسته‌ای خارج می‌شویم و تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را با یک فرمان اجرا خواهم کرد و بالا‌ترین سطح تحریم‌های هسته‌ای را اجرا خواهیم کرد و هیچ کس نمی‌تواند امریکا را گروگان (در برجام) بگیرد.» او گفت: در حالی «ازتوافق هسته‌ای خارج می‌شویم که به تلاش‌های خودمان ادامه می‌دهیم تا با شرکایمان به یک توافق برسر رفع تهدید‌های ایران برسیم. رهبران ایران حتما خواهند گفت که نمی‌خواهند توافق جدیدی را پیگیری کنند. بگذار بگویند، ولی واقعیت آن است که آن‌ها به یک توافق پایدار دیگر نیاز دارند، توافقی که برای ایران و ایرانیان منفعت داشته باشد.» مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا هم در بیانیه‌ای که در سایت وزارت خارجه این کشور قرار گرفت، درباره تصمیم ترامپ در مورد خروج از برجام گفت: «به موازات خروج ایران از توافق هسته‌ای، ما با متحدان خود برای ایجاد یک راه‌حل پایدار، جامع و واقعی در مورد تهدید ایران همکاری خواهیم کرد. ما منافع مشترکی با متحدان خود در اروپا و سرتاسر جهان در راستای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی داریم.»

موجود مزاحم خارج شد

حسن روحانی با فاصله‌ای کوتاه به خروج امریکا از برجام واکنش نشان داد و گفت: «همان سخنی که از ۴۰ سال پیش آن را تکرار کرده و همچنان تکرار می‌کنیم، اتفاق افتاد و آن اینکه کشور ایران همیشه به تعهدات خود پایبند بوده و امریکا کشوری است که هیچ‌گاه به تعهداتش پایبند نبوده است.» رئیس‌جمهور ایران، امریکا را متهم کرد که تا همین حالا هم برجام را اجرایی نکرده است: «امریکا بگوید که از زمان توافق تا به امروز چه زمانی به همه تعهدات خود عمل کرده است جز چند امضا و بیانیه، آیا هرگز به نفع مردم ایران و در چارچوب تعهدات برجام عمل کرده بودند یا نه؟» روحانی خروج امریکا از برجام را «خروج موجود مزاحم» خواند و گفت: «از این لحظه توافق برجام میان ایران و پنج کشور است؛ از این لحظه ۱+۵، یک را از دست داده است و در این شرایط ما باید منتظر آن باشیم که شش کشور بزرگ جهانی نسبت به این توافق چگونه عمل خواهند کرد.» روحانی گفت که به وزارت امور خارجه ایران دستور داده ظرف چند هفته آینده ضمن مذاکره با کشور‌های اروپایی، روسیه و چین، ارزیابی کند که ایران در برجام بماند یا نه: «اگر در پایان این مدت کوتاه به این نتیجه برسیم که با همکاری پنج کشور عضو برجام می‌توانیم به هر آنچه که منافع ملت ایران بوده برسیم، به‌رغم حرف‌های بی‌نزاکت امشب ترامپ، برجام پایدار خواهد ماند و ما می‌توانیم به سمت ثبات در منطقه قدم‌های خود را برداریم. ولی اگر دیدیم که چنین نیست من در گفت‌وگویی با مردم کشورمان موضع‌مان را به اطلاع آنان خواهم رساند.» رئیس‌جمهور گفت که به سازمان انرژی اتمی دستور داده است که در صورت نیاز غنی‌سازی صنعتی را بدون محدودیت آغاز کند و تأکید کرد: «ما برای اجرایی کردن این تصمیم چند هفته صبر می‌کنیم و با کشور‌هایی که پای برجام را امضا کرده‌اند و به آن وفادار مانده‌اند، مذاکره می‌کنیم و در این مذاکره همه چیز بر مبنای منافع ملی ماست، اگر تضمین شود به ماندن در برجام ادامه خواهیم داد، ولی اگر برجام تنها یک سندی شود که منافع ملی ایران در آن لحاظ نشده باشد آن وقت راه و تصمیم ما روشن خواهد بود.» محمد‌جواد ظریف در توئیتی گفت که طبق دستور روحانی در تلاشی دیپلماتیک بررسی خواهد کرد که آیا ماندن در برجام منافع کامل ایران را در بر خواهد داشت یا نه: «این نتیجه پاسخ ما را تعیین می‌کند.»

استقبال عربستان، اسرائیل، مخالفت روسیه و اروپا

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی لحظاتی بعد از نطق خروج ترامپ از آن استقبال کرد و عربستان سعودی و بحرین هم با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند از اقدام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا در خروج از توافق هسته‌ای با ایران حمایت می‌کنند، ولی اروپا، روسیه و چین بر ادامه تعهد به برجام تأکید کردند.

فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به مردم و رهبران ایران این پیام را داد که اجازه ندهید هیچ‌کس توافق هسته‌ای را از بین ببرد، چرا که این توافق از بزرگ‌ترین دستاورد‌های دیپلماسی بوده و ما آن را با هم ساختیم. رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک کنفراس مطبوعاتی که در آن عصبانی و با چهره‌ای سخت پشت تریبون حاضر شده بود، تأکید کرد: «ما متعهد و مصمم به حفظ این توافق هستیم و این کار را برای امنیت جمعی خود انجام می‌دهیم.» امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم که ساعتی قبل از نطق ترامپ، تلفنی با ترزا می‌و آنگلا مرکل رهبران انگلیس و آلمان تلفنی مشورت کرده بوده، اعلام کرد انگلیس، فرانسه و آلمان از تصمیم امریکا برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک متأسف هستند. ماکرون همچنین نوشت: ما روی یک چارچوب گسترده‌تر که فعالیت هسته‌ای، دوره پس از ۲۰۲۵، فعالیت موشکی بالستیک و ثبات در خاورمیانه به ویژه سوریه، یمن و عراق را دربر می‌گیرد، همکاری خواهیم کرد. هیئت نمایندگی دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به تصمیم رئیس‌جمهور امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران و قدرت‌های جهانی، از این تصمیم ابراز تأسف و اعلام کرد: مسکو فکر نمی‌کند که پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای، این توافق به سرعت نابود شود. باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین امریکا تصمیم ترامپ را یک «اشتباه جدی» خواند که جهان را به مکانی خطرناک‌تر تبدیل کرده است: «ما را از نزدیک‌ترین متحدانمان دور می‌کند و خطر از بین رفتن اعتبار را در پی دارد و امریکا را رودر رو با قدرت‌های بزرگ قرار می‌دهد.»

چالش برجام کری

وزیر خارجه پیشین امریکا دیروز ساعاتی قبل از اعلام تصمیم ترامپ گفت که اگر کسی می‌تواند به توافقی سخت‌تر از برجام با ایران برسد، این کار را بکند. کری دیروز در میلان، برجام را «سخت‌ترین و شفاف‌ترین توافق» جهان توصیف کرد و گفت: «همه امریکایی‌ها باید خیلی مواظب باشند که یک کشمکش جدید را تحریک نکنند و شرایط تهدید‌آمیزتری از آنچه که هست به وجود نیاورند.» جان کری که این روز‌ها به دلیل ملاقات محرمانه با ظریف، در معرض انتقاد‌های جدی قرار گرفته گفته که به نظر او «خروج از برجام بی معنی است.» وی با اشاره به متحدین منطقه‌ای امریکا گفت: «دوستان ما امروز اگر ما در توافق بمانیم، امن‌تر خواهند بود. ما توافقی کردیم که ایران به آن پایبند مانده است. بله، البته که ما نگرانی‌هایی در مورد موشک‌های ایران و یمن و چیز‌های دیگر داریم، ولی ما باید روی آن‌ها کار کنیم، نه اینکه از برجام خارج شویم.» او ملاقات‌های خود با دیگران از جمله ظریف را عادی توصیف کرده و گفته است: «من یک وزیر خارجه سابق هستم که دوستان زیاد و روابطی زیاد در سراسر جهان دارم. این یک روند عادی برای یک وزیر خارجه سابق و هر کس دیگری است که در مسائل دولتی درگیر بوده است.»

حالا وقت ایران است

اکنون وقت سرزنش روحانی نیست. وقت سرزنش اصلاح‌طلبان هم نیست. آن‌ها هیچ گاه همه ملت ایران نبوده‌اند که حرف‌ها و احساساتشان را بتوان کاملاً جدی گرفت. می‌دانیم که اگر مثنوی‌هایی را که در سرزنش دلواپسان برجام سرودند، فقط با پست به در خانه‌هایشان بفرستیم، باید همه تمبر‌های تاریخ را به پشت بسته‌های پستی بچسبانیم. نه! حالا وقت روحانی و اصلاح‌طلبان نیست. وقت امریکا و اروپا هم نیست. حالا وقت ایران است، فرصت ایران است، امکان ایران است و ایران دوباره متولد شده است. این «مرگ بر امریکا» یی که می‌گفتیم حالا نه شعار ما که عمل ما شده است، امریکا مرد!