پایگاه خبری هفت روز خبر

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل:  «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در راستای سیاست خود مبنی بر حرکت به سمت هسته‌ای شدن، اخیرا در شهر «ملک عبدالعزیز» هفت پروژه استراتژیک از جمله یک رآکتور هسته ای را مورد بهره برداری قرار داد.

افتتاح اولین رآکتور تحقیقاتی در عربستان سعودی توسط «محمد بن سلمان» در شرایطی اتفاق افتاد که هنوز هیچ توافقی میان واشنگتن و ریاض درخصوص ماهیت فعالیت های هسته ای عربستان سعودی به امضاء نرسیده است. لذا سعودیها با افتتاح این رآکتور به واشنگتن این پیام را مخابره کردند که فارغ از هرگونه نتیجه ای که مذاکرات دو طرف بدان منجر شود، در اجرای تصمیم اتخاذ شده خود مصرّ هستند. این در شرایطی است که آمریکایی ها به شدت اصرار دارند تا عربستان سعودی تمامی تکنولوژی هسته ای مورد نیاز خود را از شرکت های آمریکایی تهیه کند.

در همین راستا خبرنگار مهر  گفتگویی با «داریل کیمبال» رئیس موسسه کنترل سلاح آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.

کیمبال از سال ۲۰۰۱ تا کنون مدیر اجرایی انجمن تحقیقاتی کنترل سلاح آمریکاست و در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط نشنال ژورنال به عنوان یکی از ۱۰ چهره تاثیرگذاری که نظریات آنها به شکل گیری سیاست های آتی در مورد آینده تسلیحات هسته ای کمک می کند معرفی شده است.

*عربستان سعودی، راکتور هسته ای تحقیقاتی خود را در شهر عبدالعزیز افتتاح کرد. این در حالی بود که عربستان در مورد فعالیت های هسته ای هنوز با ایالات متحده امریکا به توافق نرسیده است. برخی معتقدند که این یک پیام از سوی عربستان سعودی به ایالات متحده امریکا است مبنی بر این که فعالیت های هسته ای خود را حتی بدون آمریکا ادامه خواهد داد. نظر شما چیست؟

عربستان سعودی اخیرا موافقت نامه های همکاری هسته ای با فرانسه، آرژانتین، کره جنوبی و قزاقستان را تصویب کرده است.  برخی از این کشورها به این توافق نیاز دارند، اما از ایالات متحده امریکا برای انتقال خدمات، فن آوری یا کمک های هسته ای به عربستان سعودی مجوز ندارند.

عربستان سعودی در حال حاضر دارای توافق جامع پادمان با آژانس بین المللی انرژی اتمی است اما پروتکل الحاقی با آژانس را  نپذیرفته است.

برای انجام این کار، عربستان سعودی باید مذاکرات خود را در مورد توافقنامه همکاری های هسته ای غیر نظامی دوجانبه با ایالات متحده امریکا تحت شرایط قانون انرژی اتمی ایالات متحده امریکا که کنگره می تواند آن را مسدود کند اگر با شرایط قانون مطابقت نکند، آغاز کند.

*عربستان سعودی اصرار دارد غنی سازی اورانیوم و بازتولید آن را خود انجام دهد در حالی که ایالات متحده آمریکا «استاندارد طلایی» را در توافق با ریاض می خواهد که شامل غنی سازی و بازفرآوری  نمی شود. بر اساس قرارداد ۱۲۳ آیا ایالات متحده امریکا در نهایت تقاضای ریاض را رد خواهد کرد؟

مذاکرات ایالات متحده و عربستان سعودی به خوبی پیش نمی رود. «ریک پری»، وزیر انرژی ایالات متحده امریکا، از سوی بسیاری از اعضای کنگره تحت فشار قرار گرفته تا اطمینان حاصل شود که عربستان تکنولوژی غنی سازی اورانیوم یا فن آوری جداسازی پلوتونیوم را  دنبال نکند – قانونی که به «استاندارد طلا یی» معروف است. با توجه به منابع ما، سعودی ها به طور جدی مخالف هر گونه محدودیت در این خطوط هستند و آنها نمی خواهند مجوز بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را تحت شرایط پروتکل الحاقی به این سازمان دهند.

در سال گذشته چندین بیانیه نگران کننده از سوی کنگره منتشر شده است اما اخیرا منافع  کشور که شامل گزارشات قانونی است توسط نماینده دموکرات معرفی می شود. لایحه قانونی «براد شرمن» دولت آمریکا را ملزم می سازد تا به کنگره گزارش دهد که عربستان سعودی به «استاندارد طلایی» توافقنامه و نیز توافقنامه مربوط به بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبند خواهد بود. همچنین این لایحه روند تصویب توافقنامه های همکاری های هسته ای غیر نظامی را تغییر خواهد داد تا تصویب توسط کنگره را دشوار کند.

علاوه بر این، برخی از اعضای کنگره خواستار لغو مذاکرات ایالات متحده و عربستان سعودی شده اند. پنج سناتور جمهوریخواه با ارسال نامه ای به  رئیس جمهور ترامپ در ۳۱ اکتبر خواستار لغومذاکرات هسته ای با عربستان شدند.

امضاء کنندگان این نامه عبارتند از: مارکو روبیو، تاد یانگ، کوری گاردنر، رند پال و دین هلر. یک نامه مشابه توسط سناتور دموکرات « ادوارد مارکی» ارسال شد که وی در این نامه خواستار تعلیق تمام همکاریهای هسته های غیر نظامی با عربستان سعودی شده و پیشنهاد لغو مذاکرات را می دهد.

در هفته های اخیر با قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی موافقت با انعقاد هر نوع توافق هسته ای با عربستان در کنگره سخت شده است – به ویژه توافقی که اجازه انتقال تکنولوژی غنی سازی حساس یا بازفرآوری را به عربستان سعودی می دهد.

*آیا عربستان سعودی موافقت نامه هسته ای با آمریکا شبیه توافق نامه ای که واشنگتن با امارات متحده عربی (توافقنامه ای شامل استاندارد طلایی) امضا کرده است را می پذیرد؟

احتمالا نه. طبق این توافق نامه دولت های مسئول باید متعهد شوند که غنی سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم را دنبال نکنند و پروتکل الحاقی را تصویب کنند، همانطور که امارات متحده عربی پذیرفته است.

عربستان سعودی خواهان غنی سازی اورانیوم برای تولید برق هسته ای است. باید گفت که غنی سازی اورانیوم داخلی برای بهره برداری از تولید انرژی هسته ای ضروری نیست. پلوتونیوم برای اهداف هسته ای غیر نظامی مورد نیاز نیست و برای سلاح های هسته ای مناسب است.

ما و بسیاری دیگر از سیاستمداران و اندیشمندان، با توافقنامه همکاری هسته ای ایالات متحده امریکا و عربستان سعودی مخالفت خواهیم کرد اگر موافقت نامه شامل «استاندارد طلایی» و برخی پادمان های اضافی منع اشاعه نباشد.

*آمریکا به خوبی می داند که اگر سعی در تعریف شرایط محکم و سخت در توافق احتمالی با عربستان سعودی داشته باشد، ممکن است ریاض متمایل به همکاری هسته ای با روسیه و چین یا کره جنوبی  شود. واشنگتن چگونه این مشکل را حل خواهد کرد؟

حتی اگر عربستان سعودی تصمیم به همکاری با یک شرکت کره جنوبی داشته باشد، هنوز هم نیاز به رضایت ایالات متحده برای انتقال فن آوری های مختلف هسته ای دارد. همچنین روسیه و چین ممکن است برای عربستان سعودی شرکای جذابی نباشند چرا که تکنولوژی ایالات متحده دارای ایمنی و قابلیت اطمینان بیشتری نسبت به آنچه که روسیه و چین برای صادرات فراهم کرده اند، است.

دلیل دیگر این که عربستان ممکن است سیستم های روسیه را دوست نداشته باشد زیرا آنها تامین کننده اصلی راکتورهای هسته ای ایران هستند. علاوه بر این، گروه تامین کنندگان هسته ای (شامل روسیه و کره جنوبی) دارای مجموعه ای از رهنمودهای داوطلبانه است که کشورهای عضو را از انتقال غنی سازی اورانیوم حساس یا تکنولوژی بازتولید پلوتونیم به هر کشوری که در منطقه ای بحرانی واقع شده، مانند عربستان سعودی منع می کند.

*ایالات متحده همیشه نگرانی های خود را در رابطه با موضوع عدم گسترش سلاح های هسته ای ابراز می دارد که این مهم با توافق احتمالی واشنگتن با  غنی سازی عربستان سعودی متناقض خواهد بود. اگر دولت ترامپ با درخواست سعودی موافقت کند، آیا کنگره آن را تایید خواهد کرد؟

من باور ندارم که کنگره موافقتنامه همکاری هسته ای با عربستان سعودی را تصویب  کند، اگر «استاندارد طلایی» در این موافقت نامه جایی نداشته باشد.

*برخی می گویند که ایالات متحده هرگز با اعطای یک امتیاز استراتژیک مانند غنی سازی به عربستان سعودی که می تواند تعادل قدرت را علیه اسرائیل تغییر دهد، موافقت نخواهد کرد.نظر شما در این مورد چیست؟

اسرائیلی ها در مورد نگرانی های خود در رابطه با گسترش برنامه هسته ای عربستان سعودی بارها سخن گفته اند و نگرانی های خود را چند بار با دولت ایالات متحده مطرح کرده اند. با این حال اسرائیل درک کرده است که توانایی آن برای توقف توافق هسته ای عربستان با امریکا محدود است و پارامترهای مورد نظر خود را برای یک معامله به دولت امریکا  ارائه داده است.

در حالی که بسیاری از اعضای کنگره در مورد حفظ توافق نامه ۱۲۳ که به استانداردهای عدم گسترش سلاح هسته ای پایبند است بسیار سخن گفته اند به مقدار کمی از توازن قدرت علیه اسرائیل به عنوان توجیه اعتقادات خود استفاده کرده اند.