“رالف هیلجنفلد” (Rolf Hilgenfeld) زیست شناس ساختاری “دانشگاه لوبک” (University of Lübeck) آلمان طی مصاحبه‌ای که اخیرا مجله نیچر با وی انجام داد اعلام کرد او پس از شیوع بیماری سارس در حال تلاش برای توسعه درمانی برای بیماری کرونا ویروس بوده است. کروناویروس‌ها خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری سارس را شامل می‌شود. کروناویروس‌ها در دهه ۱۹۶۰ کشف شدند. هیچ واکسن یا داروی تایید شده‌ای برای پیشگیری یا درمان این ویروس وجود ندارد.

رالف هیلجنفلد که اکنون در چین است طی محاحبه‌ای به طور کامل از تلاشش برای توسعه درمانی برای ویروس مذکور به نیچر گفته است. هیلجنفلد از زمان شیوع بیماری سارس (SARS) در تلاش است تا درمانی برای بیماری کروناویروس ایجاد کند. هیلجنفلد امیدوار است تا بگذارند وی به شهر ووهان چین وارد شود و با محققان آنجا دو ترکیب دارویی را بر روی حیوانات مبتلا به این ویروس آزمایش کنند.

در حال حاضر این دارو‌ها را نمی‌توان بر روی انسان‌ها آزمایش کرد بنابراین وی قصد دارد که اگر بشود این دارو‌ها را بر روی حیوانات مبتلا به این ویروس آزمایش کند. وی که در حال حاضر در چین است در مصاحبه با نیچر درباره اهداف خود و موانعی که سر راه او قرار دارد گفت. مصاحبه وی به شرح زیر است.

چرا به کشور چین آمدید؟

هیلجنفلد: من از مدت‌ها پیش قصد آمدن به چین را داشتم و پس از شیوع این ویروس در چین تصمیم قطعی شد و پس از تماس با برخی از همکاران در ووهان آمدم. من دو ترکیب ضد ویروس کرونا دارم و می‌خواهم آن‌ها را بر روی حیوانات آزمایش کنم؛ بنابراین قصد دارم با دانشمندان ووهان همکاری کنم، زیرا آن‌ها نمونه‌هایی از این ویروس را دارند.

بسیاری از افراد دوست دارند از شهر ووهان خارج شوند، اما شما سعی دارید وارد این شهر شوید، نمی‌ترسید به این ویروس مبتلا شوید؟

هیلجنفلد: من پیش از این نیز چنین وضعیتی را تجربه کرده‌ام چرا که در سال ۲۰۰۳ و زمانی که بیماری سارس در چین شیوع پیدا کرده بود به پکن رفتم. هشت فرد دیگر نیز با من قصد آمدن به چین را داشتند در آن زمان پرواز به چین به طور مستقیم از اروپا نبود بنابراین مجبور شدم ابتدا به ژاپن بروم و سپس از آنجا به پکن بروم. اگر به ووهان بروم قطعا همیشه ماسک بر روی صورتم خواهد بود.

ترکیبات شما در کدام مرحله از توسعه است؟

هیلجنفلد: ما به تازگی موفق شده‌ایم آن‌ها را به مرحله آزمایش بر روی حیوانات برسانیم و اخیرا نیز با کمک دیگر دانشمندان آلمانی موفق به آزمایش آن‌ها بر روی موش‌های مبتلا به بیماری نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس (MERS) شده‌ایم. (مرس یک بیماری ویروسی است که نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی گزارش شد. این بیماری در اثر ویروسی از خانواده کوروناویروس به اسم MERS-CoV ایجاد می‌شود.) آزمایشات این ترکیبات بر روی حیوانات مبتلا به کرونا ویروس نیز باید طی دو هفته آینده آغاز شود. ما می‌دانیم که در کشت سلولی، آن‌ها علیه بیماری سارس و مرس که هر دو توسط کرونا ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، عمل خواهند کرد. این ترکیبات در موش‌ها آزمایش شده‌اند. ما می‌دانیم که آن‌ها ایمن هستند. اما این‌ها دارو نیستند و خیلی پیشرفته هم نیستند بنابراین پیش از آزمایش بر روی انسان می‌بایست بر روی حیوانات مورد آزمایش قرار گیرند.

اگر همه چیز به خوبی پیش برود، طی چه مدت می‌توانید آزمایش بالینی را تمام کنید؟ آیا ترکیبات شما می‌توانند سبب درمان افراد مبتلا و از بین رفتن ویروس جدید شوند؟

هیلجنفلد: مشکلی که در مورد این ترکیبات ضد ویروسی وجود دارد این است که وقتی این ترکیب را آماده می‌شود دیگر هیچ بیماری وجود ندارد. احتمالا کروناویروس نیز همانند سارس بیش از شش ماه وجود داشته باشد. پس از شش ماه، ما داده‌هایی جمع‌آوری می‌کنیم که نشان می‌دهد یکی از ترکیبات ما علیه ویروس جدید عمل می‌کنند و می‌توانیم در توسعه آن به عنوان یک دارو با دانشمندان همکاری کنیم. اما اگر تا آن زمان شیوع بیماری تمام شود هیچ بیمار دیگری وجود نخواهد داشت. پس چگونه می‌توانیم آزمایشات بالینی را انجام دهیم؟ در آن زمان تعداد کل افراد آلوده به ویروس جدید را اگر با افراد مبتلا به بیماری سارس و مرس هم جمع بزینم زیر ۱۲۵۰۰ نفر خواهد بود؛ بنابراین تعداد افراد مبتلا بسیار کم است و شرکت‌های دارویی علاقه چندانی به توسعه دارویی برای پیشگیری و درمان آن نخواهند داشت؛ بنابراین چگونه می‌دانید دارو‌هایی که کروناویروس را مورد هدف قرار می‌دهند، توسعه دهید؟

هیلجنفلد: ما در واقع ترکیباتی ایجاد کرده‌ایم که در مقابل کروناویروس و خانواده بزرگی از آنتی ویروس‌ها فعال هستند که این خانوداه بزرگ شامل ویروس سرماخوردگی انسانی یا راینو ویروس و بیماری‌های دست، پا و دهان است. هر ساله، نیم میلیون کودک به یک ویروس به نام “انتروویروس-۷۱ ” (enterovirus-۷۱) مبتلا می‌شوند، بنابراین ما می‌خواهیم آزمایشات بالینی خود برای درمان این ویروس را انجام دهیم. برای این کار ما می‌توانیم از شرکت‌های داروسازی نیز کمک بگیریم. سپس اگر داروی ما مورد تایید واقع شد، می‌توانیم سریعاً از دارو برای دفعه بعدی که کروناویروس شیوع پیدا کرد، استفاده کنیم.

دارو‌ها چگونه عمل می‌کنند؟

هیلجنفلد: آن‌ها به پروتئاز‌های ویروسی که دارای ویژگی‌های مشترکی در هر دو کروناویروس و انتروویروس‌ها هستند، هدایت می‌شوند. ما زیست‌شناس ساختاری هستیم. ما به ساختار بلوری نگاه می‌کنیم و سپس چیزی را طراحی می‌کنیم که هر دو ویروس را مورد هدف قرار دهد. این دقیقا همانند ضرب المثل انگلیسی با یک تیر دو نشان را زدن است.

کدام ترکیبات را به چین آورده‌اید؟

هیلجنفلد: آن ترکیباتی که من آورده‌ام، نسل دوم ترکیباتی است که ما برای آزمایش مرس بر روی موش‌ها آماده کرده‌ایم. در حال نوشتن یک مقاله درباره آن‌ها نیز هستیم.

آیا چین یک مدل حیوانی را که می‌توانید از آن برای آزمایش ترکیبات خود استفاده کنید، دارد؟

هیلجنفلد: تهیه یک مدل موش مبتلا آسان نیست. موش به دلیل تفاوت در گیرنده ACE ۲ [که ویروس برای ورود به سلول‌ها استفاده می‌کند]با ویروس‌های مرس یا سارس در تعامل نیستند؛ بنابراین ابتدا باید یک موش را که حامل نسخه انسانی ACE ۲ باشد داشته باشیم.

اگر نتوانید به ووهان بروید، چه خواهید کرد؟

هیلجنفلد: اگر فرودگاه ووهان تا هفته آینده باز نشود، من ترکیباتم را ارسال می‌کنم.

برخی از مردم این تصور را دارند که شما در حال توسعه درمانی برای این بیماری هستید، آیا این شما را نگران کرده است؟

هیلجنفلد: اتفاقی که افتاد این است که یک ایستگاه رادیویی با من تماس گرفت، زیرا من آزمایشاتی مرتبط با بیماری سارس انجام می‌دهم. من به آن‌ها گفتم که قصد دارم به چین بروم و آن‌ها از من پرسیدند که آیا می‌توانم مردم را از ویروس ووهان نجات دهم یا خیر. این ایده که من در حال توسعه دارو هستم را چندان نمی‌توان دلگرم کننده دانست، چون هنوز در مراحل اولیه است، اما من همچنان به تلاش خود ادامه می‌دهم.