در طلاق رجعی، کلمه «رجعی» از رجوع به معنای بازگشت می‌آید و به این معناست که در طلاق رجعی پس از طلاق تا پایان مدت عده برای شوهر حق رجوع و بازگشت به وضعیت زوجیت وجود دارد.

یعنی شوهر می‌تواند پس از طلاق در ایام عده به قصد رجوع با نوشتن چیزی یا انجام کاری مثل خریدن هدیه برای همسرش، بگوید از طلاق منصرف شده است و می‌خواهد با همسرش همچنان زندگی کند.

برای رجوع، جاری کردن صیغه خاص و رعایت شرایطی لازم نیست و همچنین لزومی ندارد به دادگاه یا جای دیگری مراجعه کند؛ البته اگر طلاق آنان ثبت شده باشد، ثبت رجوع الزامی است.

در واقع می‌توان گفت: در طلاق رجعی، قانون در ایام عده به زن و شوهر مهلت داده تا تصمیم نهایی خودشان را درباره جدایی یا ادامه زندگی با هم بگیرند؛ بنابراین در این طلاق، شوهر می‌تواند در طول مدت عده به همسر خود برگردد و از طلاق و جدایی منصرف شود.

در طول زمان عده طلاق رجعی نفقه زن به عهده شوهرش است و اگر زن یا شوهر در این مدت بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد.

با این توضیحات، ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی واضح می‌شود. بر اساس این ماده، در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است؛ بنابراین در طلاق رجعی، شوهر می‌تواند از طلاق منصرف شود و در صورت انصراف که همان رجوع نام دارد، رابطه ازدواج قبلی همان‌طور که بوده ادامه پیدا می‌کند و نیازی نیست دوباره، با هم ازدواج کنند.

در پاسخ به این سوال که چرا طلاق رجعی نامگذاری شده است ، می توان گفت به دلیل حقی که برای مرد در خصوص رجوع از طلاق پیش بینی شده است ، این نوع طلاق را رجعی می گویند . بر اساس ماده 1148 ، طلاق در صورتی رجعی است که دو وصف زیر را به صورت همزمان داشته باشد :

عده طلاق رجعی

1 – بعد از طلاق ، زن باید عدّه طلاق نگه دارد و نتواند بلافاصله بعد از طلاق ، دوباره به ازدواج مرد دیگری در آید . بنابراین ، طلاقی که عده ندارد مانند طلاق پیش از رابطه زناشویی ( طلاق خانم های دوشیزه در دوران عقد ) و طلاق خانم های یائسه را نمی توان طلاق رجعی محسوب کرد ؛ بلکه طلاق بائن هستند .

2 – در زمان عده بتوان از طلاق رجوع کرد و بدون اینکه نیاز به عقد ازدواج دیگری باشد ، زندگی مشترک را ادامه داد . پس مواردی که زن نیاز به نگه داشتن عده طلاق داشته باشد ، ولی رجوع از طلاق به لحاظ قانونی امکانپذیر نباشد را نمی توان جزء طلاق های رجعی محسوب کرد . ( مانند طلاق برای بار سوم و طلاق خُلع )

آثار طلاق رجعی

یکی از مهم ترین آثار طلاق رجعی آن است که مرد در طول مدت عده طلاق رجعی باید به زن نفقه بپردازد ؛ چرا که زن در طول ایام عده طلاق رجعی در حکم زوجه مرد است . علاوه بر این ، از آن جهت که پس از وقوع طلاق رجعی رابطه زوجیت هنوز به صورت کامل پایان نیافته است ، در صورتی که در طول مدت عده طلاق رجعی ، یکی از زوجین ( زن یا شوهر ) فوت کند ، دیگری از او ارث می برد .

مرد نمی‌تواند به صورت همزمان دو خواهر را به عقد خود درآورد. این موضوع در خصوص عدّه‌ی طلاق رجعیه هم باید مراعات شود. بدین معنا که چون زن مطلقه تازمانی‌که در عدّه‌ی طلاق رجعیه قرار دارد، در حکم زوجه است، پس در این مدت مرد نمی‌تواند با خواهر او ازدواج کند.

قانون طلاق رجعی

الزامی‌بودن ثبت رجوع

اگر مرد در دوران عدّه رجوع کند، با این رجوع ازدواج قبلی با تمام آثاری که داشته ادامه پیدا می‌کند و نیازی نیست که مجددا ازدواج صورت بگیرد. ثبت رجوع هم برای صحیح‌بودن آن لازم نیست، اما الزامی است؛ یعنی اگر کسی رجوع خود را ثبت نکند، نمی‌توان گفت که این رجوع صحیح نیست، اما درعین‌حال هم ملزم خواهد بود که آن ثبت کند و هم به پرداخت جزای نقدی (از ۸ میلیون تا ۱۸ میلیون تومان) یا تحمل حبس (از ۹۱ روز تا شش ماه) محکوم خواهد شد. پس ثبت رجوع الزامی است و در صورت عدم ثبت، شوهر به مجازات‌هایی که ذکر شد، محکوم خواهد شد.