سفتی زانو مشکلی رایج، به ویژه بین افراد مسن و آنهایی است که از نظر بدنی بسیار فعال هستند.

سفتی زانو می تواند در نتیجه انعطاف پذیری ضعیف یا بی تعادلی های عضلانی در پاها رخ دهد. آسیب دیدگی و آرتریت نیز از دیگر دلایل شایع سفتی زانو هستند.

موارد زیر از جمله دلایل شایع سفتی زانو هستند:

آسب دیدگی منیسک

منیسک ها دو تکه غضروف C شکل هستند که درون مفصل زانو قرار دارند. آنها به عنوان یک بالشتک یا جاذب شوک بین استخوان هایی که مفصل را تشکیل می دهند، عمل می کنند.

حرکت ناگهانی یا پیچ خوردن زانو می تواند موجب پارگی یا آسیب دیدگی منیسک شود. این شرایط بیشتر در ورزش ها یا انواع دیگر فعالیت بدنی رخ می دهد.

با افزایش سن، منیسک مستعد فرسایش است. به واسطه فرسایش، منیسک ها هرچه بیشتر مستعد پارگی می شوند.

پس از پارگی منیسک، احساس سفتی در زانو آغاز خواهد شد. در بسیاری موارد، افراد همچنان می توانند روی آن زانو راه بروند، اگرچه ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:

درد
تورم
قفل شدن زانو
از دست دادن دامنه حرکت زانو
احساس بیرون آمدن زانو

آسیب دیدگی رباط ها

رباط ها نوارهای فیبری هستند که استخوان را به استخوان متصل می کنند. رباط هایی که در زانو قرار دارند استخوان ران را به استخوان درشت نی متصل می کنند.

یک فرد ممکن است کشیدگی، پارگی، یا گسستگی رباط های زانو را تجربه کند. در صورت بروز این شرایط، وی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

درد در مفصل زانو
ناپایداری زانو
تورم در زانو

آرتروفیبروز

آرتروفیبروز یا سندرم سفتی زانو زمانی رخ می دهد که مقدار زیادی بافت زخمی اطراف مفصل زانو شکل بگیرد. تجربه آرتروفیبروز پس از عمل های جراحی زانو، مانند جراحی تعویض زانو یا جراحی رباط صلیبی قدامی غیر معمول نیست.

از دیگر علائم آرتروفیبروز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

زانو دردی که تشدید می شود
تورم و گرما اطراف زانو
راه رفتن با یک زانوی خمیده

آرتریت

سه نوع آرتریت رایج وجود دارند که می توانند به احساس درد و سفتی زانو منجر شوند. در ادامه با این سه مورد بیشتر آشنا می شویم.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های سالم حمله می کند. آرتریت روماتوئید معمولا هر دو زانو را تحت تاثیر قرار می دهد.

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید گاهی اوقات تورم غشا سینوویال را تجربه می کنند. این غشایی نازک است که دیواره داخلی مفصل زانو را پوشش می دهد. تورم غشا سینوویال موجب احساس سفتی و درد در زانو می شود.

استئوآرتریت

استئوآرتریت یا آرتروز در نتیجه فرسایش غضروف بین استخوان ها رخ می دهد. با فرسایش غضروف زانو، استخوان ها روی یکدیگر ساییده می شوند. این شرایط می تواند موجب رشد زوائد استخوانی شود. این می تواند موجب احساس سفتی و درد در مفصل شود.

آرتریت پس از سانحه

آسیب دیدگی هایی مانند پارگی های منیسک و رباط می توانند احتمال آسیب دیدگی بیشتر به مفصل زانو را افزایش دهند. با گذشت زمان، این می تواند به آرتریت پس از سانحه منجر شود. این شرایط سال ها پس از آسیب دیدگی زانو رخ می دهد.

افراد مبتلا به آرتریت پس از سانحه ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

تورم در زانو که ممکن است حرکت زانو را دشوار سازد
احساس درد در زانو
احساس ضعف در زانو
تشدید علائم پس از فعالیت بدنی
تشدید علائم در آب و هوای مرطوب

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی نسبت به بروز پارگی یا آسیب دیدگی در زانوی خود مشکوک است باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. دریافت درمان مناسب و به موقع به کاهش خطر آسیب بیشتر کمک خواهد کرد.

همچنین، اگر سفتی زانو با علائم دیگر مانند درد و تورم همراهی است، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

درمان

گزینه های درمان اصلی سفتی زانو تا حدی به دلیل بروز این شرایط بستگی دارند. اگر دلیل یک آسیب دیدگی جزئی است، درمان های خانگی زیر ممکن است برای تسکین درد و سفتی زانو تا زمان بهبودی کامل آسیب دیدگی کافی باشند:

استراحت دادن به زانو
استفاده از کمپرس سرد یا یک بسته یخ روی زانو در فواصل منظم
مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه
پوشیدن زانوبند طبی برای تثبیت زانو و کمک به پیشگیری از آسیب بیشتر

برای آسیب دیدگی های جدی‌تر و مواردی که سفتی زانو شدید یا پایدار است، فرد ممکن است نیازمند مراجعه به پزشک باشد. پزشک دلیل سفتی زانو را تشخیص داده و توصیه های لازم برای درمان را ارائه خواهد کرد.

با توجه به دلیل سفتی زانو گزینه های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشند:

مصرف داروهای مسکن تجویزی
استفاده از کورتیکواستروئیدها
مصرف داروهای آرتریت روماتوئید
فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد و تحرک کلی زانو

تمرینات ورزشی و حرکات کششی که ممکن است کمک کنند

در برخی موارد، افراد مبتلا به سفتی زانو باید از انجام ورزش پرهیز کنند. برخی آسیب دیدگی های زانو نیازمند گذشت زمان برای بهبودی هستند و استراحت به جای ورزش مفید خواهد بود.

با این وجود، انجام ورزش در برخی موارد، مانند ابتلا به آرتریت، می تواند به بهبود سفتی زانو کمک کند. تمرینات ورزشی و حرکات کششی مختلف می توانند به روش های مختلف مفید باشند:

تمرینات کششی: افزایش قدرت عضلانی اطراف زانو کاهش استرس روی مفصل را به همراه دارد. از جمله این تمرینات می توان به بلند کردن پا و تمرینات پشت پا (همسترینگ) اشاره کرد.

تمرینات دامنه حرکت: حرکات کششی و تمرینات ورزشی که دامنه حرکت زانو را افزایش می دهند به حفظ حرکت مفصل و کاهش سفتی زانو کمک می کنند.

تمرینات ایروبیک: تمرینات ایروبیک یا هوازی می توانند سطوح انرژی فرد را افزایش داده و به کاهش وزن اضافه که ممکن است فشار مضاعفی بر زانو وارد کند، کمک کنند. دوچرخه سواری و شنا از جمله مواردی هستند که می توانید مد نظر قرار دهید.

تمرینات تعادلی: این تمرینات عضلات اطراف زانو را تقویت کرده و همچنین خطر زمین خوردن که می تواند موجب بروز آسیب بیشتر در مفصل زانو شود را کاهش می دهند.

افراد مبتلا به آرتریت پیش از آغاز برنامه ورزشی باید با پزشک خود مشورت کنند. نکته های زیر نیز می توانند به پیشگیری یا تسکین درد و سفتی زانو کمک کنند:

گرم کردن بدن پیش از انجام حرکات کششی
کشش پاها پیش و پس از ورزش
کشش آرام و نه تا حدی که درد احساس شود
حفظ فرم مناسب بدن هنگام ورزش
حصول اطمینان از قدرت متعادل عضلات پا
پرهیز از تمریناتی که موجب تشدید علائم می شوند