آخرین ساعات فرصت اتحادیه اروپا برای جبران بخشی از ضررهای ناشی از خروج آمریکا از برجام، در حال پایان است و حالا به طور مرتب، جزییاتی از توافق یا عدم توافق ایران و اروپا بر سر بسته پیشنهادی فرانسه را می‌شنویم. با این حال کانون اخبار در مورد این بسته پیشنهادی همان ماجرای خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری است. اما این خبر چگونه از مذاکرات محرمانه و سربسته ایران و فرانسه درز پیدا کرد؟

روز پانزدهم مرداد، گزارشی در سایت المانیتور منتشر می‌شود. در این گزارش آمده بود:

«به گفته سه منبع که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور گفت‌وگو کردند، (مکرون) در گفت‌وگو با حسن روحانی، پیشنهاد تاسیس خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای تهران را داده تا بتواند تحریم‌های آمریکا را دور بزند. گامی برای رسیدن به خواسته‌های ایران در این مذاکره. بر مبنای اطلاعات این منابع، ایران هنوز به این پیشنهاد جوابی نداده است.»

نکته قابل توجه این است که این گزارش ساعت ۲۰ و ۱۶ دقیقه در توییتر نویسنده آن منتشر شده در حالی که همان شب، گزارش تماس تلفنی مکرون با حسن روحانی ساعت ۲۰ و ۲۰ دقیقه در سایت ریاست‌جمهوری منتشر شده است.

فردای آن روز، المیادین به نقل از منابع خود، خبر المانیتور را تکمیل کرد. این شبکه خبری لبنانی و نزدیک به مقاومت، به نقل از منابع ایرانی نوشتم: «منابع ایرانی به المیادین گفتند که رئیس جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، دیشب پیشنهاد تاسیس خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای اینستکس را به همتای ایرانی خود ارایه کرده است. طبق جزییات این خبر، مکرون ۵ میلیارد دلار آن را به عهده گرفته است و ۱۰ میلیارد دلار دیگر توسط بقیه اعضای توافق هسته‌ای تامین می‌شود.»

اما نکته جالب توجه این است که امروز دو رسانه متعلق به صداوسیما، تلاش کردند تا با استفاده از منابع آگاه، فضای رسانه‌ای حساس پیرامون مذاکرات را شکل دهند. پرس تی وی، از ساعت ۱۰ و ۴۵ دقیقه ۸ توییت با مضمون مشترک عدم موافقت ایران با پیشنهاد اروپا و عدم موفقیت فرانسه در راضی کردن آمریکا برای این خط اعتباری منتشر کرده و باشگاه خبرنگاران جوان حدود ساعت یازده مدعی شده که مبلغ اولیه این خط اعتباری ۱۸ میلیارد یورو شده اما فرانسه می‌خواهد با ۵ میلیارد دلار، ایران را راضی کند که گام سوم کاهش تعهدات خود را برندارد.

غوغای این منابع آگاه در حالی است که وزارت امور خارجه، نهم تیرماه امسال در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بود که این وزارتخانه «با توجه به لزوم اتخاذ مواضع صحیح، دقیق و منسجم در سیاست خارجی و مدیریت انتشار اخبار و مواضع خود به‌ویژه در فضای مجازی، هرگونه نقل‌قول به نقل از منبع آگاه، مقام آگاه یا مقامات ارشد در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را فاقد اعتبار اعلام می‌کند.» با این حال هم‌چنان می‌بینیم که منابع آگاه خبرهای خود را به رسانه‌های خارجی (در مورد خبر ۱۵ میلیارد دلار) و یا داخلی حاکمیتی (در مورد نتیجه مذاکرات) می‌دهند و این خبرهای نیز منتشر می‌شود و افکار عمومی و حتی برخی اوقات سیاستگذاری‌های کلان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.