خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: خراسان شمالی بیش از دو میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار وسعت دارد که اراضی ملی ۷۰ درصد آن را در برگرفته است؛ همچنین شرایط توپوگرافی و اقلیمی و مجاورت آن با ناحیه خزری سبب رویش مناسب گونه‌های گیاهی در این استان شده به‌طوری‌که از بین یک هزار و ۵۰۰ گونه گیاه دارویی در کشور، بیش از ۳۵۰ گونه آن تاکنون توسط مرکز تحقیقات در خراسان شمالی شناسایی‌شده و همین امر سبب شده تا این استان به‌عنوان پایلوت کشت گیاهان دارویی در کشور انتخاب شود.

برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز، فروش با قیمت نامشخص و مصرف داخلی در استان ازجمله مشکلاتی بود که سبب شد طرح‌های تحقیقاتی برای توسعه و صادرات گیاهان دارویی اندیشیده شود اما متأسفانه باوجود افزایش تولید گیاهان دارویی در عرصه‌های طبیعی هنوز هم متولیان نتوانسته‌اند آن‌طور که باید از این پتانسیل بهره اقتصادی ببرند.

لازم به ذکر است، باوجوداینکه خراسان شمالی دارای مرز مشترک با کشور ترکمنستان است و ماهانه محصولات زیادی از این استان صادر می‌شود اما هنوز گامی محکم برای ارزآوری از طریق این ظرفیت خدادادی انجام‌نشده است.

همچنین در حوزه صنعت گیاهان دارویی خراسان شمالی که از آن به‌عنوان بهشت گیاهان دارویی یاد می‌شود تنها دو سرمایه‌گذار بومی روی کار آمده‌اند.

صادرات گیاهان دارویی به تهران و مشهد

مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی درباره صادرات گیاهان دارویی به خبرنگار مهر می‌گوید: در حال حاضر گیاهان دارویی خراسان شمالی تنها به تهران و مشهد صادر می‌شود.

علیرضا احمدی اسکوئی اظهار می‌کند: اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی تنها مجوز حمل گیاهان دارویی را برای استان‌های داخلی تهران و خراسان رضوی صادر می‌کند.

اسکوئی می‌افزاید: اطلاع دقیقی از مصرف داخلی یا خارجی گیاهان دارویی خراسان شمالی در دست نداریم و تنها مجوز حمل به دیگر استان‌ها را صادر می‌کنیم.

وی مطرح می‌کند: در حال حاضر تنها گیاه دارویی که محصول خراسان شمالی است و از طریق دیگر استان‌ها به خارج کشور صادر می‌شود، شیره «باریجه» است.

مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی می‌گوید: صنایع تبدیلی ضعیف و کمبود سرمایه‌گذار از علت‌های ناشناخته ماندن ظرفیت گیاهان دارویی ایران در سراسر دنیا است.

اسکوئی تصریح می‌کند: تنوع آب و هوایی و شرایط اکولوژیک سبب رویش ۳۵۰ گونه و غنای گیاهان دارویی در مناطق مختلف خراسان شمالی شده که بیشتر این گونه‌های دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی به‌طور خودرو یافت می‌شود.

این مسئول بیان می‌کند: مسلماً استانی که مهد رویش گیاهان دارویی در کشور است و طرح‌های ملی زیادی در عرصه‌های طبیعی این استان در دستور کار قرار دارد، نیازمند تحقیقات همه‌جانبه و بهره‌برداری صحیح از این گیاهان است.

اسکوئی می‌افزاید: این اداره کل تاکنون ۳۲ عنوان طرح تحقیقاتی را برای احیاء و توسعه سه گیاه شاخص شیره «باریجه»، «کتیرا» و «زرشک وحشی» در گستره‌ای به میزان ۸۰ هزار هکتار انجام داده است.

وی تصریح می‌کند: اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی سال گذشته در دو هزار و ۵۵۰ هکتار عرصه طبیعی، اقدام به احیاء و توسعه رویشگرهای بذر، کپه کاری و نهال‌کاری کرده بود.

این مسئول می‌گوید: متأسفانه برای احیا و توسعه گیاهان دارویی اعتبار قابل‌توجهی تخصیص نیافته است به‌طوری‌که سال گذشته از مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار ابلاغ‌شده تنها ۱۰درصد آن تخصیص یافت.

اسکوئی اضافه می‌کند: امسال نیز اعتبار خاصی برای احیاء به این اداره کل تخصیص داده نشد باوجوداینکه روزانه در یک هزار و ۵۰۰ هکتار رویشگاه، احیا و غنی‌سازی انجام می‌شود.

توسعه فروش گیاهان دارویی و فرهنگ‌سازی

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره چگونگی بهره‌برداری اقتصادی از گیاهان دارویی این استان می‌گوید: باوجوداینکه طی چند سال اخیر تولید و کشت گیاهان دارویی در این استان رونق قابل‌توجهی داشته، لزوم فرهنگ‌سازی و توسعه فروش این گونه‌ها به‌شدت احساس می‌شود.

محمدعلی شریکیان اظهار می‌کند: صادرات انبوه گیاهان دارویی خراسان شمالی همت مسئولان صنعت و معدن و اتاق بازرگانی را می‌طلبد.

شریکیان می‌افزاید: طی چند سال گذشته سرمایه‌گذاران بسیاری حتی از هندوستان بازدیدهایی از عرصه‌های گیاهان دارویی خراسان شمالی داشتند اما استقبال چندانی انجام نشد.

وی تصریح می‌کند: طی دو سال اخیر تولید گیاهان دارویی سرعت گرفته اما هنوز به حمایت‌های دستگاه‌های مربوطه نیاز جدی است.

وی بیان می‌کند: خراسان شمالی رویشگاه بسیار باارزش گیاهان دارویی در سطح کشور به شمار می‌رود چراکه با اندک بارندگی گیاهان درمانی و اثربخشی در دامن طبیعت می‌روید.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان اینکه توسعه کشت گیاهان دارویی از اهمیت خاصی در این استان برخوردار است، می‌گوید: شرایط آب و هوایی مساعد استان و همچنین نیاز کمتر گیاهان دارویی به آبیاری، بهره‌برداری اقتصادی را افزایش می‌دهد اما باید روش آن را آموزش داد.

شریکیان اظهار می‌کند: به‌منظور توسعه و صادرات گیاهان دارویی باید برنامه‌های کلان همچون استانداردسازی را مدنظر قرار داد.

وی می‌افزاید: ضرورت دارد مشکلات موجود بر سر راه صادرات گیاهان دارویی شناسایی شود تا بتوانیم با رونق تولید زمینه توسعه پایدار این صنعت را مهیا کنیم.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌گوید: امروز سراسر دنیا به دنبال داروهای غیر شیمیایی با اثربخشی بالا هستند، بنابراین وجود رویشگاه‌های گیاهان دارویی فرصتی مناسب برای توسعه و صادرات این نوع محصولات است.

شریکیان اضافه می‌کند: همچنین گیاهان دارویی در رده محصولاتی قرار دارد که با صادرات اسانس آن می‌توانیم زمینه ارزآوری را برای کشور فراهم کنیم.

وی آویشن باغی، نعنای فلفلی، باریجه، به لیمو، آلوئه ورا، زرشک، زعفران، گل محمدی، زیره و … را ازجمله گیاهان دارویی خراسان شمالی اعلام کرد.

ضرورت توجه به محصولات گیاهان دارویی خراسان شمالی

نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: خراسان شمالی ظرفیت‌های قابل‌توجهی در حوزه بهره‌برداری از گیاهان دارویی به‌ویژه کشت گل محمدی دارد.

علی‌اکبری اظهار می‌کند: کشت گیاهان دارویی در خراسان شمالی اقدامی مؤثر در جهت توسعه اقتصادی این استان خواهد بود.

اکبری می‌افزاید: با توجه به کاهش بارندگی طی سال‌های اخیر و موقعیت استراتژیک خراسان شمالی، کشت گیاهان دارویی می‌تواند زمینه استخراج محصولات متعددی را فراهم آورد و نقش بسزایی در توسعه اقتصادی این استان داشته باشد.

خراسان شمالی قطب گیاهان دارویی کشور است

نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: خراسان شمالی با داشتن عرصه‌های وسیع طبیعی ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب گیاهان دارویی کشور را دارد.

هادی قوامی در این زمینه اظهار می‌کند: بااین‌وجود می‌توانیم مناطق و رویشگاه‌های گیاهان دارویی را با برندسازی به سراسر دنیا معرفی کنیم.

قوامی می‌افزاید: در مسیر رسیدن به توسعه پایدار از طریق گیاهان دارویی باید اقدامات علمی و عملی برای بهره‌برداری از این نعمت خدادادی انجام شود.

تلاش اتاق بازرگانی برای جذب سرمایه‌گذار گیاهان دارویی

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی نیز در مورد فعالیت‌های این اتاق برای جذب سرمایه‌گذار گیاهان دارویی به خبرنگار مهر می‌گوید: اتاق بازرگانی استان به‌منظور جذب سرمایه‌گذار تلاش‌های زیادی را داشته است.

محمد صمدی اظهار می‌کند: تاکنون طرح‌های مختلفی در این راستا انجام‌شده و در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم در سفرهای هیئت‌های تجاری ظرفیت قابل‌توجه گیاهان دارویی این استان را معرفی کنیم.

وی می‌افزاید: تاکنون سرمایه‌گذارانی از کشورهای ترکمنستان، هند، آلمان، ایتالیا، چین و … برای فعالیت و سرمایه‌گذاری در بخش تولید و فرآوری گیاهان دارویی اعلام آمادگی کرده‌اند.

ظرفیت‌های طبیعی خراسان شمالی همچون کلیدی برای اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی استان است اما مسئولان و کارشناسان امر با دانستن این امر همچنان به دنبال راهکار و برنامه هستند، امیدواریم در آینده نزدیک بتوان با استفاده از ظرفیت پایلوت بودن کشت گیاهان دارویی، استان را به قطب این صنعت تبدیل کرد؛ وجود این نعمت خدادادی در دامن طبیعت خراسان شمالی نسخه توسعه اقتصادی این استان خواهد بود.