تفلون، سرامیک، آبکاری آلومینیوم… اگر قصد خرید یک ظرف نچسب جدید را دارید احتمالاً بین این عناوین جورواجور سردرگم شده اید. تنوع ظروف پخت و پز به قدری زیاد شده که سخت می‌توان متوجه شد هر کدام به درد پخت چه نوع غذایی می‌خورند و کدام از بقیه بی خطر است. در ادامه به همه‌ی زیر و بم ظروف نچسب خواهیم پرداخت و با انواع آن‌ها و ویژگی هایشان آشنا خواهیم شد.

چرا باید از ظروف نچسب استفاده کرد؟

علاوه بر راحت‌تر بودن کار با آن ها، ظروف نچسب به خصوص برای پخت غذا‌هایی خوب هستند که احتمال وا رفتن آن‌ها وجود دارد، مثل انواع شیرینی یا مواد غذایی ظریفی مثل تخم مرغ و ماهی که بدون چسبیدن به ظرف و وا رفتن باید از ظرف جدا شوند.

با این حال، تقریباً هر چیزی را می‌توانید در ظروف نچسب طبخ کنید و اگر یک ظرف باکیفیت تهیه کنید شاید شما را از خرید ظرف‌های بیشتر بی نیاز کند.

ظروف پخت و پز چگونه نچسب می‌شوند؟

بدنه‌ی ظروف نچسب ممکن است از مواد مختلفی مثل آلومینیوم، استیل ضدزنگ یا سرامیک ساخته شود، اما چیزی که آن‌ها را نچسب می‌کند، روکشی است که روی این ظروف اضافه می‌شود. به همین خاطر هم هست که ظروف نچسب دوام ظروف سنتی را ندارند، چون این روکش می‌تواند خراشیده یا پاک شود. این روکش به شکل رنگ، در یک تا پنچ لایه روی ظروف اسپری می‌شود.

به همین دلیل هم هست که ظروف نچسب به مرور زمان خراب می‌شوند، چون روکش آن‌ها از بین می‌رود.

ظروف نچسب چند نوع هستند و کدام بی خطرتر است؟

ظروف تفلون

از گذشته بیشتر ظروف نچسب را با ماده‌ی پلی تترا فلورو اتیلن (PTFE) که با نام تفلون هم شناخته می‌شود روکش کرده اند. ظروف تفلون گرچه کاملاً نچسب هستند، اما مضراتی هم دارند.

ظروفی که با ماده‌ی PTFE روکش می‌شوند در حرارت بالای ۲۶۰ درجه‌ی سانتیگراد گاز‌های سمی از خود متصاعد می‌کنند که این اتفاق به راحتی ممکن است رخ دهد، به خصوص اگر ظرف را خالی یا تنها با مختصر ماده‌ی غذایی‌ای درونش حرارت دهید. ظروف نچسب را باید همیشه با روغن و نه خالی از قبل حرارت داد، چون روغن از دمای زیر ۲۶۰ درجه‌ی سانتیگراد شروع به دود کردن می‌کند. طبق تحقیقات، ظروف تفلون اگر بیش از حد داغ شوند می‌توانند باعث «آنفولانزای تفلونی» (Teflon flu) یا مسمومیت در فرد شوند که علائمی مثل تب، لرز، گلودرد و ضعف دارد.

تحقیقات همچنین از وجود ارتباط میان پرفلوئورواکتانوئیک اسید (PFOA)، یکی از موادی که در ساخت تفلون به کار می‌رود و مشکلات متعددی از جمله اختلالات تیروئیدی، بیماری‌های مزمن کلیوی، بیماری‌های کبدی، سرطان بیضه، ناباروری و پایین بودن وزن نوزاد هنگام تولد حکایت دارد.

ظروف سرامیکی

روکش سرامیکی را کم خطرتر از روکش تفلون می‌دانند، چون هیچ ماده‌ی شیمیایی سمی‌ای مثل PFOA در آن وجود ندارد و در دما‌های بالا هم گاز‌های سمی از آن متصاعد نمی‌شود. با این حال، ظروف سرامیکی دوام ظروف تفلون را ندارند و آسیب پذیری بیشتری در مقایسه با آن‌ها دارند.

ظروف آبکاری آلومینیوم

ظروف آبکاری آلومینیومی هم بسیار زیاد شده اند، گرچه آبکاری آلومینیوم، به لحاظ فنی، یک روکش نچسب محسوب نمی‌شود. در فرآیند آبکاری، یک لایه آلومینیوم اکسید به شکلی محکم‌تر و تیره‌تر از آنچه در ظروف آلومینیومی وجود دارد روی ظرف اضافه می‌شود. با این کار سطح ظرف کمی مستحکم‌تر و واکنش ناپذیر (آلومینیوم روکش نشده می‌تواند با مواد غذایی اسیدی واکنش دهد و مزه‌ای فلزی به غذا دهد) می‌شود و ظاهر مناسبی پیدا می‌کند، اما نچسب نمی‌شود و برای طبخ هر نوع غذایی مناسب نیست.

گرچه طبخ غذا با ظروف آلومینیومی با خطراتی همراه است، اما ظروف آبکاری آلومینیوم را به طور کلی بی خطر می‌دانند، چون تمام آن روکش شده و این روکش هم واکنشی که آلومینیوم معمول با اسید می‌دهد را ندارد. البته ظروف استیل ضدزنگ بهتر از ظروف آبکاری آلومینیوم هستند، چون روکش آبکاری آلومینیوم به مرور و با هر بار استفاده از بین می‌رود، اما ظروفی که روکش آن‌ها از جنس استیل ضدزنگ است دوام بسیار بیشتری دارند.

چند نکته‌ی مهم در رابطه با طبخ غذا در ظروف نچسب و نحوه‌ی مراقبت از آن‌ها

برای حفظ سلامتی خود و همچنین استفاده‌ی مؤثرتر از ظروف نچسب، از حرارت دادن بیش از اندازه‌ی آن‌ها خودداری کنید.

روغن‌های نچسب می‌توانند بدون آنکه با چشم دیده شود روی سطح ظروف انباشته شوند و یک مانع میان مواد غذایی و سطح نچسب درصورتی که تحت حرارت مستقیم قرار گیرد ایجاد کنند.

یک نکته‌ی بسیار مهم این است که ظرف نچسب تان را حتماً با چیزی داخلش مثل روغن یا تکه‌ای غذا حرارت دهید، چون حرارت دادن ظروف خالی می‌تواند باعث داغ شدن بیش از اندازه‌ی آن‌ها و در ظروف تفلون، باعث انتشار گاز‌های سمی شود.

به طور کلی ظروف نچسب بادوام‌ترین گزینه بین ظروف پخت و پز محسوب نمی‌شوند. ظروف چدنی شاید عمر طولانی تری داشته باشند، اما ظروف نچسب ممکن است بعد از یک یا دو سال تأثیر خود را از دست دهند. در واقع هر قدر هم که از ظروف نچسب تان نگهداری کنید، آن‌ها عمر ابدی نخواهند داشت. این ظروف به مرور خراب می‌شوند و چسبندگی آن‌ها کمتر و کمتر می‌شود. هر بار که از آن‌ها استفاده می‌کنید کمی از قدرت چسبندگی آن‌ها کم می‌شود. هر بار که غذایتان می‌سوزد به ظرف صدمه می‌زنید و هر بار که کفگیر را به آن می‌کشید یا یک قاشق فلزی داخل آن می‌زنید، روکش نچسب ظرف خراش برمی دارد.

بسته به کیفیت ظرف نچسب و نوع روکش آن، شاید بتوانید عمر آن را طولانی‌تر کنید. استفاده‌ی صحیح می‌تواند عمر ظروف نچسب را بیشتر کند.

از دادن شوک دمایی به ظرف خودداری کنید یعنی وقتی ظرف خیلی داغ است آن را ناگهان سرد نکنید، مثلاً یک ماهیتابه‌ی داغ را زیر آب سرد نگیرید. این کار هر ظرفی را کج و معوج می‌کند. ظروف نچسب را داخل ماشین ظرفشویی نگذارید؛ شوینده‌های قوی می‌توانند روکش نچسب این ظروف را از بین ببرند و برخورد بقیه‌ی ظروف با سطح ظرف در حین شستشو هم می‌تواند به روکش ظرف صدمه بزند. هنگام شستشو هم از استفاده از اسکاچ‌های زبر خودداری کنید.

منبع: روزیاتو