خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل– فاطمه صالحی: افزایش چشمگیر تحرکات اخیر کشور انگلیس برای تقویت حضور نظامی خود در منطقه خلیج فارس و محکم کردن پیوندهای نظامی با اعراب به ویژه کویت، عمان و بحرین بیانگر اهداف دولت این کشور برای به دست آوردن منافع داخلی و خارجی خود از پسِ پررنگ کردن حضور نظامی در خلیج فارس است.

«گاوین ویلیامسون» وزیر دفاع انگلیس که اخیرا برای بازدید از بزرگترین رزمایش نظامی این کشور در ۲ دهه اخیر به عمان رفته بود در جمع بیش از ۵ هزار و پانصد نیروی نظامی این کشور از افتتاح پایگاه دائمی انگلیس در عمان طی ماه مارس خبر داد. در حالی که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا نیز در مارس ۲۰۱۹ تحقق می‌یابد؛ این تاریخ گویای تلاش لندن برای توسعه نفوذ خود در دوره پسابرگزیت است و ویلیامسون نیز در اظهارات خود به این موضوع اشاره کرد.

وی در این باره گفت: امیدوارم مردم نمادی را که در همزمانی افتتاح پایگاه عمان و خروج ما از اتحادیه اروپا وجود دارد، نادیده نگیرند.

انتظار می‌رود صدها نظامی انگلیسی در ماه مارس، به پایگاه دائمی عمان منتقل شوند. وزیر دفاع انگلیس هم چنین اعلام کرد که به دلیل فعالیت «کشورهای متخاصم و سازمان‌های افراطی اهمیت تاسیس این پایگاه نظامی در عمان وجود دارد». پادشاهی عمان و انگلیس در راستای همکاری های نظامی خود یک معاهده دفاع مشترک را در جریان مذاکراتی در مسقط میان وزرای دفاع دو کشور به امضا رساندند.

این در حالیست که سال جاری میلادی، انگلیس یک پایگاه نظامی دیگر در منطقه و در کشور بحرین تاسیس کرد. لندن و منامه در سال ۲۰۱۴ برای توسعه و تقویت حضور دریایی انگلیس در این کشور حاشیه خلیج فارس توافقی امضا کرده بودند. در سال ۲۰۱۷ با سفر «ترزا می» نخست وزیر انگلیس به بحرین پایگاه نظامی دریایی انگلیس در بحرین افتتاح شد.

«مایکل داونبورت» سفیر انگلیس در کویت پیشتر اعلام کرده بود که قرار است در ماه دسامبر یک نشست میان مسئولان انگلیسی و کویتی در خصوص روند تقویت حضور نظامی انگلیس در کویت به صورت دائم برگزار شود. هم چنین یک نشست میان مسئولان بلند پایه دو کشور در ماه ژوئن در لندن برگزار شد و بر اساس آن قرار شد مذاکرات در خصوص حضور دائمی نظامیان انگلیس در کویت ادامه یابد.  وزیر دفاع انگلیس طی ژانویه گذشته به کویت سفر کرد و نشستی نیز میان وزرای خارجه کویت و انگلیس در لندن طی ماه ژوئیه برگزار شد.

کویت و انگلیس هم چنین قرار است طی سال ۲۰۱۹ یک مانور نظامی گسترده با حضور ۱۲۰ نظامی انگلیسی برگزار کنند.

بررسی اقدامات چند ماه اخیر دولت انگلیس در قبال کشورهای حوزه خلیج فارس و تلاش لندن برای تقویت حضور نظامی خود در این کشورها نشان می دهد که انگلیس با قدرت در حال بازگشت به جایگاه سابق خود در منطقه خلیج فارس است. انگلیس در حال خارج شدن از اتحادیه اروپا و به دنبال بازار و متحدان اقتصادی جدید است. ثروتمندترین کشورها در شورای همکاری خلیج فارس نیز مقصد خوبی برای فروش سلاح های جنگی انگلیس محسوب می شوند.

دولت انگلیس در حالی تلاش دارد تا فروش سلاح های خود را به کشورهای حوزه خلیج فارس باهدف به دست آورندن منافع اقتصادی افزایش دهد که اکثر این سلاح ها علیه حقوق بشر و در راستای کشتار غیر نظامیان به ویژه در یمن استفاده میشود. البته نباید از فروش سلاح های انگلیسی به کشورهای عربی به صورت محرمانه و غیر علنی نیز غافل بود.

باید توجه داشت که طی چند دهه گذشته و همزمان با تلاشهای اتحادیه اروپا برای یافتن راه حلهایی جهت ایجاد راههای اقتصادی و مالی جدید،‌ انگلیس موفق شد بیش از هر کشور دیگر عضو این اتحادیه ارتباطات تجاری، اقتصادی و نظامی خود را با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس گسترش دهد. به ویژه پس از به قدرت رسیدن «دیوید کامرون» در سال ۲۰۱۰ تمرکز بر این کشورها افزایش یافت.

از سوی دیگر بررسی اوضاع منطقه خلیج فارس نشان می دهد که از منظر قدرتهای خارجی این منطقه نیازمند یک نظم نوین است. جنگ قدرت سبب افزایش تنش ها میان کشورهای حوزه خلیج فارس که برخی از آنها خواهان قدرت کامل و استیلا بر دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس هستند شده است. یک مثال برای این وضعیت تنش های اخیر میان عربستان سعودی و امارات با قطر است. اما جنگ یمن و همچنین رقابت میان عربستان سعودی و ایران نیز از دیگر مثال های موجود هستند.

به دلیل این تقابل ها، مذاکره کشورهای حاشیه خلیج فارس برای رسیدن به یک نظم امنیتی در خلیج فارس امری ضروری است. موانع متعددی هستند که ایجاد امنیت پایدار و بادوام را در منطقه خلیج فارس با مشکل مواجه کرده اند. خواسته برخی از کشورهای منطقه برای برتری یافتن بر دیگر کشورهای منطقه و تفوق ایده قدرت مطلق بر قدرت نسبی، اختلافات سیاسی  و ایدئولوژیکی و رقابت در خرید تسلیحات همگی موجب بروز اختلاف و اصطکاک میان کشورهای حوزه خلیج فارس شده اند و در نتیجه از همکاری آن ها با یکدیگر برای رسیدن به امنیت پایدار در منطقه جلوگیری می کند.

هم چنین برخی کارشناسان امور خلیج فارس معتقد هستند کشورهای عربی منطقه خلیج فارس در طول دهه گذشته روابط دو جانبه خود را با ایالات متحده و دیگر ارتشهای غربی تقویت کرده و نیروهای نظامی شان را متشکل ساخته اند. تلاش کشورهای عربی برای تقویت روابط نظامی خود با کشورهای غربی از جمله انگلیس در واقع تلاش برای ایجاد جای پای دائمی برای این کشورها به عنوان حامی نظامی اعراب در صورت وقوع جنگ علیه آنها صورت می گیرد.

نتیجه گیری

1. انگلیس طی سالهای اخیر اقدامات زیادی را برای تقویت حضور نظامی اش در منطقه خلیج فارس از جمله برگزاری مانورهای نظامی مشترک با کشورهای عربی و ایجاد پایگاه های نظامی در این کشورها به ویژه کویت، بحرین و عمان و اعزام نظامیان انگلیسی به این کشورها انجام داده است.
2. از جمله اهداف انگلیس برای تقویت حضور نظامی منطقه ای می توان به فروش سلاح های انگلیسی بیشتر به اعراب بدون در نظر گرفتن مبانی حقوق بشری و استفاده از این سلاح ها برای کشتار غیر نظامیان به ویژه در یمن، تأمین منافع اقتصادی در سایه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و تلاش برای ایجاد نظم نوین منطقه ای که با مداخله بیگانگان هرگز محقق نمیشود اشاره کرد.
3. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همواره برای رویارویی با دشمنان احتمالی خود در سایه وجود اختلافات عمیق میان این کشورها و تلاش هر کدام از آنها برای برتری سیاسی و نظامی بر یکدیگر، خود را نیازمند حضور نظامی کشورهای غربی به همراه پایگاه های دائمی آنها می بینند؛ از این رو برای بستن قراردادهای تسلیحاتی و ایجاد پایگاه های نظامی غربی در خاک خود با یکدیگر رقابت می کنند.