درباره سد سه‌دره چه می‌دانید؟ شاید آن را در یکی از سفر‌های خود مشاهده کرده باشید، یا شاید در نزدیکی شهر شما سدی باشد.

سد‌ها پیشرفت‌های چشمگیر مهندسی و ساخته دست انسان هستند و برق مناطق اطراف خود را تأمین می‌کنند. اما در عین‌حال، این سد‌ها موضوع بحث ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی هستند و با وجود مزایای فراوان، دارای نکات منفی نیز هستند؛ مانند سد سه دهانه چین که یکی از بزرگترین سد‌های جهان به حساب می‌آید تا آنجا که برخی می‌گویند بر سرعت چرخش زمین اثرگذار است.

شاید برخی که هیچ تجربه‌ای در زمینه مسائل مهندسی ندارند، فکر کنند این سد فقط یک سد غول‌پیکر است که روی رودخانه‌ها و نهر‌ها ساخته شده و جریان آب را محدود می‌کند و مانع از استفاده آب برای آبیاری می‌شود و در تولید انرژی هیدروالکتریک کمک می‌کند. اگر می‌خواهید دانش خود را افزایش داده و داستان ساخت سد سه‌دهانه چین Three Gorges را بشنوید، امروز، روز خوش‌شانسی شماست! ما سیزده حقیقت شگفت انگیز راجع به آن جمع آوری کرده‌ایم که به شما در تعیین موضع شما نسبت به این سد کمک می‌کند.

۱. ایده ساخت سد از سون‌یات‌سن

پرتره سون‌یات‌سون در دهه اول قرن بیستم

سون‌یات سن، فیلسوف، رهبر سیاسی و انقلابی که از او به عنوان پدر چین مدرن یاد می‌شود، ایده ساخت سد را از اوایل سال ۱۹۱۹ ارائه داد، پس از سرنگونی خانواده چینی مانچو در سال ۱۹۲۲، سون‌یات‌سن انقلابی که پایه‌های ساخت جمهوری چین را بنا می‌کرد، مشتعل نمود. در مقاله‌ای با نام برنامه‌توسعه‌صنعتی Sun Yat-Sen ایده ساخت سد برای کنترل سیلاب رودخانه یانگ‌تسه را پیشنهاد کرد، زیرا این امر نمایانگر قدرت جدید چین بود و پس از گذشت مدت زمانی ایده‌ی او عملی شد.

۲. این سد بسیار بزرگ است

عکس هوایی که طول سد را نشان می‌دهد

برخی ادعا می‌کنند سد سه دهانه چین را می‌توان از فضا دید، اما این درست نیست، ولی با این حال، این مساله بزرگی این پروژه را نفی نمی‌کند! این سد بزرگ از فولاد و بتون ساخته شده‌است و دارای طول ۷۶۶۶ فوت و ارتفاع تقریبی ۶۰۰ فوت است. برای ساختن این سد عظیم مهندسین به حدود ۵۱۰ هزار تن فولاد احتیاج داشتند؛ به این معنا که این مقدار برای ساخت شصت سازه مانند برج ایفل کافی است!

۳. سه مزیت ارائه شده توسط این سد

به رغم نکات منفی و موج انتقاد زیاد نسبت به این سد عظیم، ساخت آن ممکن است مفید و مثبت تلقی شود. سد سه دهانه چین برای سه هدف اصلی ساخته شده است: کنترل سیلاب، تولید برق و بهبود سامانه ناوبری.

۴. گرسنه انرژی

عملی شدن ایده ساخت چنین سدی، به زیرساخت‌های عظیمی نیاز دارد. سد سه دهانه چین با ۳۴ ژنراتور عظیم، انرژی لازم برای میلیون‌ها انسان فراهم می‌کند. این برابر با مقدار انرژی ناشی از سوزاندن ۲۵ میلیون تن نفت خام یا ۵۰ میلیون تن زغال سنگ است.

۵. پروژه سد سه دهانه چین سه‌دهه قبل از تبدیل شدن به واقعیت فقط یک ایده بود

ایده احداث سد روی رودخانه یانگ‌تسه برای همه که سعی در اجرای این پروژه داشتند، غیرقابل اجرا به نظر می‌رسید، پس از آنکه سون‌یات‌سن ساخت سد را در سال ۱۹۱۹ پیشنهاد داد. هیچ کس تا سال‌های ۱۹۴۴ تا ۱۹۴۶ به پیشنهاد او فکر نکرد. جمهوری چین برای طراحی سد در سال ۱۹۴۶ با دفتر U.S. Bureau of Reclamation آمریکا قرارداد بست، اما کار روی این پروژه به دلیل وقوع جنگ داخلی چین پس از پایان جنگ جهانی دوم متوقف شد. در دهه پنجاه و شصت قرن گذشته بسیاری تلاش کردند تا انجام این پروژه را دوباره از سر بگیرند؛ اما تلاش‌های آن‌ها به دلیل تنش‌های اجتماعی که جمهوری چین در آن زمان از آن‌ها رنج می‌برد منجر به شکست شد.

در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۴ کار ساخت و ساز این پروژه رسماً آغاز و در سال ۲۰۰۹ به پایان رسید و هنوز اصلاحات زیادی برای انجام روی این سد تا به این لحظه وجود دارد.

۶. ساخت سد سه بار به تعویق افتاد

کار برای اجرای پروژه سد سه دهانه چین در سال ۱۹۹۴ آغاز شد، به دلیل برخی مشکلات سه بار ساخت آن به تعویق افتاد، قرار بود در سال ۲۰۰۸ به پایان برسد؛ اما هزینه‌های زیاد، تنش‌های زیست محیطی، فساد سیاسی چین و مسائل مربوط به اسکان مجدد باعث شد کار چندین بار متوقف شود و روی زندگی ساکنان محلی تأثیر منفی بگذارد.

‌۷. آلودگی

سد غول‌پیکری که چرخش زمین را کند می‌کند! + تصاویر

یکی از بزرگترین اختلاف‌نظر‌ها در مورد سد سه دهانه چین، میزان خسارت این سد به محیط زیست است؛ به‌طور کلی برآورد می‌شود ۷۰ درصد آب شیرین چین آلوده باشد و این سد باعث بدتر شدن اوضاع می‌شود. این سد روی تأسیسات قدیمی زباله و عملیات معدن قرار دارد و هر سال هم ۲۶۵ میلیون گالن فاضلاب در رودخانه یانگ تسه ریخته‌می‌شود.

۸. مهاجرت گسترده

وقتی سد ساخته شد، حدود ۱.۲ میلیون تن مجبور شدند از خانه‌های خود حرکت کنند و به جستجوی خانه‌های جدید بپردازند. در حال حاضر دولت چین هنوز ساکنان خارج از منطقه را آواره می‌کند و به مهاجرت اجباری وامی‌دارد؛ پیش بینی می‌شود صد‌ها هزار تن در سال‌های آینده از منطقه خارج شوند.

۹. بهترین روش برای کنترل سیل

طغیان موسمی رودخانه یانگ‌تسه عامل اصلی نگرانی افرادی بود که سال‌ها از این فاجعه طبیعی رنج می‌بردند. رودخانه یانگ‌تسه، سومین رودخانه طولانی جهان با طول ۶۳۵۷ کیلومتر در سراسر آسیاست. سد سه دهانه چین به کنترل سیل‌های موسمی رودخانه یانگ‌تسه کمک کرد؛ به این معنا که برای میلیون‌ها خانه و شهر‌های بزرگ واقع در نزدیکی رودخانه یانگ‌تسه مانند ووهان، نانجینگ و شانگ‌های محافظت بسیار خوبی به شمار می‌رود. مساحت سد حدود ۱۰۰۰ کیلومتر مربع است.

۱۰. تولید انرژی

این‌سد چینی تقریباً یازده برابر قدرت سد بزرگ هوور (بزرگ‌ترین سد ایالات متحده آمریکا) با ظرفیت تولید ۲۲.۵ مگاوات تولید می‌کند. مقدار انرژی حاصل از سد بسیار است و گفته می‌شود می‌تواند کل برق الکتریکی جمهوری چین را تأمین کند.

۱۱. خسارت به محیط‌زیست

منطقه اطراف سد محل زندگی ۶۴۰۰ گونه گیاه، ۳۴۰۰ گونه حشرات، ۳۰۰ گونه ماهی و بیش از ۵۰۰ گونه مهره‌دار است. سد سه‌دهانه چین خسارات زیادی به گیاهان و جانوران این منطقه وارد کرده و محیطی که در آن زندگی می‌کنند را تحت تأثیر قرار داده است؛ فرسایش این سد باعث ریزش زمین شده و تهدیدی جدی برای بزرگترین ماهیگیری جهان در دریای شرق چین ایجاد کرده است.

۱۲. هزینه ساخت این سد بسیار بالا بود

برآورد کل هزینه سد بین ۲۵ میلیارد دلار و در عمل به ۳۷ میلیارد دلار رسید. حتی این پروژه به دلیل این هزینه زیاد با مخالفت شدید پارلمان چین روبه رو شد. علاوه بر هزینه زیاد آن‌ها می‌گفتند سد سه‌دهانه ۱۴۰ روستا، ۱۳ شهر و ۱۶۰۰ موقعیت تاریخی را نیز نابود خواهد کرد.

۱۳. سد سه دهانه چین چرخش زمین را کند می‌کند

حجم بیلیون‌ها آب پشت سد سه دهانه چین بزرگترین سد بتنی دنیا، به حدی زیاد است که اگر دریچه‌های سد کامل باز شود فشار این جریان آب قادر خواهد بود چرخش زمین را منحرف کند و طول روز را ۰.۰۶ ثانیه افزایش بدهد.

منبع: تابناک