سرویس سیاسی فردا: «با بدعهدی‌ها که وجود دارد ساده لوحی است مذاکرات دیگری با این کشور بدعهد انجام شود و برای هر مشکلی در کشور برنامه‌ریزی وجود دارد.» این اظهاراتی است که اسحاق جهانگیری در همایش یازدهمین کنفرانس اقتصاد دوسالانه کشاورزی ایران که صبح امروز در سالن اجتماعات امام خمینی(ره) دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج برگزار شد به زبان آورد.

اسحاق جهانگیری در شرایطی سخن از کشور بدعهد یا همان آمریکا به میان آورد که گویا این کشور تا بحال که دولتی ها در ۵ سال گذشته پای میز مذاکره با یانکی ها نشسته بودند، خوش عهد بوده و حالا که ترامپ بیش از یکسال است به عنوان رئیس جمهور این کشور معرفی شده، آمریکا هم به کشوری بدعهد تبدیل شده است.

پای میز مذاکرات برجامی چه گذشت؟

در آذر 92 ایران و کشورهای گروه 1+5 بعد از مذاکراتی طولانی توافقنامه ای را به امضا رساندند که طرفین در ازای امتیازاتی که واگذار کرده بودند به منافعی نیز دست یافتند. بر این اساس قرار بود با کاهش جدی سطح فعالیت برنامه صلح آمیز هسته ای، تحریم های ایران به مرور زمان برداشته شود و تحریم های جدید نیز وضع نشود.

در همان برهه نیز در بندهایی از مذاکرات برجام آورده شد که اول هیچ تحریم جدیدی از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود. دوم هیچ تحریم جدیدی از طرف اتحادیه‌ی اروپا بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود و سوم اینکه دولت آمریکا با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم‌های جدید علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد.

همچنین در مقدمه‌ی توافق ژنو یا همان «برنامه‌ی اقدام مشترک» نیز تصریح شده است: در طول این مدت همه‌ی طرف‌های ماجرا تلاش خواهند کرد تا فضای سازنده برای انجام مذاکرات با حسن‌نیت، پابرجا باقی بماند.

حالا هر چند این روزها دونالد ترامپ بر طبل مخالفت با برجام و خروج آمریکا از این توافق سخن به میان می آورد که این تیر آخر یانکی ها در ماجرای برجام و بدعهدی های این کشور علیه ایران است. این در حالی است که در طول دوران اجرای برجام نیز دولت سابق آمریکا به ریاست اوباما نیز اتفاقاتی را رقم زد که به طور آشکار می توان آنها را نقض برجام و بدعهدی آمریکایی ها دانست.

نشانه هایی از «آمریکای بد عهد» پیش از روی کار آمدن ترامپ

در هفته‌های پس از اجرای برجام به‌رغم اینکه طبق گفته مدیر کل آژانس انرژی اتمی، ایران حتی بیش از حد مورد نیاز به تعهدات خود پایبندی نشان داده ولی شاهد بودیم که طرف آمریکایی نه‌تنها گامی برای بهره‌مندی ایران از وعده‌های کاغذی برجام برنمی‌دارد بلکه حتی با برافروخته نشان دادن چهره خود به بانک‌های اروپایی مانع از استفاده کشورمان از تسهیلات مالی بین‌المللی می‌شود و دلیل آن را سیاست‌های ایران در حمایت از جبهه مقاومت می‌داند.

علاوه بر این، اعمال تحریم‌های جدید در حوزه حقوق بشر و موشکی و مورد جدیدی که به آن افزوده شد یعنی ادعای حملات سایبری از جانب چند شهروند کشورمان به بانک‌های طرف آمریکایی همه و همه نشان از بهانه‌تراشی آمریکایی در سر راه رفع تحریم‌های ایران داشت.

از سوی دیگر باقی ماندن ساختار تحریم‌ها و لغو نشدن بسیاری از آن‌ها در زمان فعلی منجر به تأخیر در اجرای برجام شده و طرف مقابل از اجرای تعهدات خود به بهانه‌های مختلف سر باز می‌زد؛ موضوعی که در رابطه با پایان نیافتن تحریم‌های بانک‌های اروپایی و عدم تسهیل مبادلات مالی- بانکی، با وجود سپری شدن نزدیک به 3 سال از اجرا شدن برجام، صدای برخی از حامیان پروپاقرص توافق هسته‌ای در داخل کشور را نیز درآورده است.

همچنین علت تأخیر در آغاز همکاری‌های مالی بانک‌های اروپایی با بانک‌های ایران و عدم تسهیل‌تراکنش‌های بانکی و اقتصادی را باید در باقی ماندن بسیاری از تحریم‌های ایالات متحده آمریکا دانست که به موجب آن نقل و انتقالات مالی بانک‌های ایران همچنان دارای محدودیت می‌باشد. در همین ارتباط براساس قانون NDAA دسترسی به دلارهای نفتی برای ایران ممکن نمی‌باشد و بانک مرکزی ایران نمی‌تواند از حساب‌های دلاری خود بهره ببرد؛ در کنار تحریم بانک مرکزی، آمریکا کشورهای دیگر را تهدید کرده بود که اگر درتراکنش‌های مالی مرتبط با نفت ایران مشارکت داشته باشند، مؤسسات مالی و حتی بانک مرکزی آن‌ها را تحریم خواهد کرد.

به‌علت لغو نشدن قانون تحریمی IFCA بند 1247 (d) در برجام، درآمدهای نفتی ایران همچنان در تحریم باقی مانده است؛ لذا ایران قادر به فروش نفت خود خواهد بود اما درآمد حاصل از آن‌را نمی‌تواند به‌طور مستقیم وارد چرخه بانکی خود کند که خود مراودات اقتصادی را دشوار خواهد کرد.

از سوی دیگر تحریم‌های جدیدی در روزهای ابتدایی سال 95 و در دوران ریاست جمهوری اوباما توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ایران وضع شد، اشخاص و شرکت‌های جدیدی را به لیست تحریم‌ها به اتهام حمایت از برنامه‌ی موشکی ایران اضافه کرد. متن بیانیه‌ای که توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا در 5 فروردین (24 مارس 2016) صادر شد، ناظر به اعمال تحریم‌های جدیدی علیه ایران، به بهانه برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای است.

حالا بدعهد خواندن آمریکا از سوی معاون اول رئیس جمهوری در حالی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در یک پیش بینی حکیمانه در بیانات اولین روز سال 1395 در مشهد مقدس، به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجام اشاره کرده و با تأکید بر اینکه یک دیدگاه خاص معتقد است مشکلات اقتصادی کشور تنها در صورتی حل خواهد شد که در موارد مختلف با آمریکا گفت‌وگو کنیم و از مواضع خود کوتاه بیاییم، خاطرنشان کردند: این افراد می‌گویند همان‌طور که توافق هسته‌ای، «برجام» نام گرفت، گفت‌وگو با آمریکا در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور می‌تواند «برجام‌های 2 و 3 و 4» باشند تا با این گفت‌وگوها و توافق‌ها، مردم راحت زندگی کنند و مشکلات آنان حل شود.