پایگاه خبری هفت روز خبر

سرویس سیاسی فردا: محمد مسجدجامعی در گفتگویی با خبرآنلاین به بررسی رابطه ایران و کشورهای عربی پرداخته است که بخش هایی از آن در ادامه خواهد آمد: 

یک مشکلی که ما داریم به معنی عامِ کلمه، این است که بیش از اندازه به کشور‌های عربی اهمیّت می‌دهیم و عموماً سیاست آن‌ها به ویژه در رابطه‌ی با ما، متوازن نیست. گویی طلبکار هستند. حالا مثال می‌زنم. ما در طیِ سال‌های بعد از انقلاب با کشور‌های مختلف مشکل پیدا کردیم. با کشور‌های آفریقایی، با سنگال، با کنیا، بعضاً با نیجریه، با موزامبیک. در آمریکای لاتین فرض کنید با آرژانتین. همین مثال آرژانتین را می‌گویم. مشکل ما با آرژانتین آن جوری که آن‌ها بیان می‌کردند، به مراتب جدی‌تر از مشکلی بود که الآن مراکشی‌ها به خاطرِ آن قطع رابطه کرده‌اند. مخصوصاً که آن مشکل را، هم آمریکایی‌ها و هم اسرائیلی‌ها خیلی بدان دامن می‌زدند.
‌
می‌خواهم منطق رفتاری را بگویم. هیچگاه آرژانتین با ما قطع رابطه نکرد. تقلیل رابطه پیدا شد، اما نه قطع رابطه. با اینکه موردش با توجه به حمایتی که از جانبِ آمریکایی‌ها و به ویژه اسرائیلی‌ها می‌شد، موردش خیلی مهم بود. ولی هنوز هم رابطه ادامه دارد. متأسفانه این مسئله ما با بسیاری از ممالک عربی است. نمی‌خواهم انتقاد یا گله بکنم، ما در جهانِ عرب خیلی هزینه کرده‌ایم. فرض کنید ما در سودان خیلی هزینه کرده‌ایم. در سومالی خیلی هزینه کرده‌ایم. در جیبوتی تا اندازه‌ای هزینه کرده‌ایم. اما به صورت نامفهومی و به صورت یک جانبه قطع رابطه کردند. این باید روشن بشود. یعنی به فرض که یک موقعی اگر بخواهد تجدید رابطه بشود، این باید روشن بشود که شما چرا قطع کردید که اکنون می‌خواهید تجدید بکنید.

یک نکته‌ی دیگری که هست و باز هم به همین کشور‌های عربی مربوط می‌شود. اصولاً رفتارشان با خودشان هم خیلی دفعی است. مثالش را می‌زنم. در جریانِ اختلافی که بین قطر و این چهار کشور پیدا شد، مراکش یک موضع کمابیش بی‌طرفانه‌ای گرفت. به علت این موضعش، همین اماراتی‌ها که الآن تبریک گفته‌اند و حمایت کرده‌اند از اقدام مراکش علیه ایران، این‌ها در تلویزیون رسمی‌شان، در نقشه مراکش را بدون صحرا نمایش دادند و به جای «صحرای مغربیه» از عنوان «صحرای غربیه» استفاده کردند؛ که یک جنجالی ایجاد کرد و بعداً هم بالاخره با یکدیگر آشتی کردند. نمونه دیگر به رابطه مراکش و عربستان بازمی‌گردد: می‌دانید مراکش برای بازی‌های جام جهانی 2026 خود را کاندید کرده است. وزیر ورزش عربستان چندی پیش گفت: ما به مراکش رأی نخواهیم داد. ما نمی‌توانیم موضع خاکستری مراکشی‌ها را در قبال موضوع قطر بپذیریم. یا با ما هستید و یا بر علیه ما.

چنین مشکلاتی حتی با مصری‌ها هم که به مراتب به سعودی‌ها نزدیک‌تر هستند وجود دارد. مدتی پیش عربستانی‌ها با مصری‌ها بر سر یک جریانی اختلاف پیدا کردند، وزیر کشاورزی عربستان رفت به اتیوپی و از آنجا رفت در محلی که سدُّ النهضه‌ای را می‌سازند، که این سد اگر ساخته بشود، مصر با مشکلات عظیمی مواجه می‌شود. اصلاً مسئله‌ی رژیم مصر نیست. مسئله‌ی کشور مصر است. یعنی در بینِ خودشان هم کنش و واکنش‌هایشان حساب شده و منطقی نیست. با یک مویز گرمی شان می‌کند و با یک غوره سردی‌شان. یک چنین حالت افراط و تفریطی در مورد روابط‌شان وجود دارد.

متأسفانه این واقعیت‌ها معمولاً در ایران نادیده گرفته می‌شود، همیشه دنبال این هستند که رابطه داشته باشند. نکته‌ی دوم این است که این مجموعه‌ی عربی، متأسفانه در آنجایی که به ما مربوط است، کاملاً در کنار هم قرار می‌گیرند. گویی دشمنی با ایران، مهمترین وسیله است برای هماهنگی و همکاری بین خودشان. مثلاً در مورد همین مراکش، حالا بدون آنکه در مورد صحت و سقم ادعای مراکش تحقیق کرده باشند، بلافاصله بحرین و عربستان و حتی قطر، و نیز اتحادیه عرب، و مجموعه‌ی خلیج فارس و حتی سازمان کنفرانس اسلامی که عمیقاً تحت تأثیر سعودی‌ها است، همه‌شان حمایت کردند و بلافاصله. این فقط به دلیل این است که طرفش ایران است. اگر این قطع رابطه با کلمبیا و یا ونزوئلا بود، که قبلاً هم اتفاق افتاده بود، همه ساکت بودند. چون علیه ایران است، همه حمایت می‌کنند؛ لذا اگر واقعش را بخواهید، ما باید در مورد سیاست منطقه‌ای‌مان و سیاست عربی‌مان به معنی واقعی تجدید نظر بکنیم. تا چه مقدار می‌خواهیم دنبال دیگران بدویم و شرائط خودمان را کتمان کنیم؟ یعنی موقعی که آن‌ها قرار شد که سفیر ما را به تعبیرِ خودشان طرد کنند و اخراج کنند، قبلش باید بگوییم که ما سفیرمان را فراخوانده‌ایم. یا هنگامی که سه چهار سال قبل رابطه برقرار شد، به فاصله‌ی خیلی کمی سفیر اعزام کردیم. در حالی که آن‌ها دو سال بعد سفیرشان را فرستادند، و مدت‌ها تنها یک کارشناس در سفارتشان فعالیت می‌کرد.